Przekazywanie sygnału feromonalnego u ludzi: Czego możemy się nauczyć dzięki utracie węchu.
Savic I, Hedén-Blomqvist E, Berglund H., Stockholm Brain Institute, Department of Clinical Neuroscience, Karolinska Institute, Karolinska University Hospital, MR Centre, Sweden.
Abstrakt
Ponieważ wydawało się, że system neuronalny organu nosowo-lemieszowego (VNO) nie funkcjonuje u ludzi, naukowcy uwierzyli, że wiele osób nie jest w stanie odczuwać feromonów. Wniosek ten został jednak zakwestionowany przez obserwacje, że feromono-podobne związki - 4,16-androstadien-3-on (AND) i oestra-1, 3,5 (10) ,16-tetraen-3-ol (EST), stymulują ludzkie podwzgórze. Czy są stymulowane za pośrednictwem VNO, błony śluzowej, czy też krwi żylnej wciąż pozostawało niewiadome.
Aby odpowiedzieć na to pytanie, przeprowadzone zostało badanie na 12 heteroseksualnych mężczyznach z anosmią węchową (brak czucia) z powodu polipów nosa. Polipy blokują transport sygnału poprzez błonę śluzową, ale nie poprzez VNO, czy też krew żylną. Grupę kontrolną stanowiło dwanaście zdrowych mężczyzn. Uczestnikom badania aplikowano bezwonne powietrze (linia podstawowa), AND, EST, wanilię oraz aceton.
W grupie kontrolnej EST aktywował przednie podwzgórze, ale już nie w grupie osób z anosmią. AND oraz wanilina również nie aktywowały podwzgórza w grupie osób z anosmią. Reakcja nastąpiła jedynie pod wpływem acetonu i tylko we wzgórzu, pniu mózgu, przedniej części gyrus cingulatus i części kory sensomotorycznej. Bezpośrednie porównanie z grupą kontrolną wykazało reakcje na AND w korze węchowej (jądro migdałowate i kora gruszkowata) oraz reakcję w przednim podwzgórzu na EST, wanilię i aceton. Zaobserwowany brak reakcji węchowych i stymulacji u osób z anosmią sugeruje, że sygnał przetwarzany jest przez węchową błonę śluzową. Niemożnośc aktywacji podwzgórza sygnałem EST dalej sugeruje, że EST wśród mężczyzn zdrowych przetwarzany był za pośrednictwem systemu węchowego.